3 Leugens die jij jezelf vertelt over kritiek

Een paar jaar geleden deed ik mee aan het leukste avonturenprogramma van Nederland; Wie Is De Mol. Ik vond het spannend en was nerveus tegelijk. Ik weet van mezelf dat ik de originele held-op-sokken (lees hier: de grootst denkbare bange schijterd ever) ben en was dus een beetje bezorgd om ontmaskerd te worden als angsthaas. Begrijp me niet verkeerd, ik beschouw mezelf als een groot avonturier. Alleen niet als het gaat om fysieke uitdagingen. Als er gebunjeejumpt moet worden of we aan een touwtje van een berg moeten abseilen, ben ik niet je beste optie. Gelukkig voor de kijkers waren er ook kandidaten mee met een wat hoger James Bond-gehalte. Onder andere Daniel Boissevan, Tania Kross, Tim Haars en supermol Kees Tol speelden we het spel. Paulien Cornelisse, Carolien Borgers en Joep van Deudekom brachten de grappen. Janine Abbring bracht onbedoeld het drama. En Ewout Genemans en ikke waren totaal clueless. Toen bekend werd met welke kandidaten ik naar Zuid Afrika ging, kreeg ik op Facebook een vernietigend stuk commentaar voor mijn kiezen 'Ik vind alle deelnemers dit jaar superleuk behalve die Zarayda van BNN. Die haalt echt het niveau omlaag. Het eerste wat ik deed was op de LIKE knop drukte. In een soort panische, blinde paniek. Om aan de buitenwereld te laten zien dat dat soort opmerkingen mij niets kunnen schelen. Diezelfde avond ben ik geconcentreerd de Wie Is De Mol-groepsfoto afgegaan. Ik bekeek alle gezichten uitvoerig en stelde mezelf de pijnlijk vraag. Wat was er dan zo niet leuk aan mij dat ik voor 1 kijker bijna zijn hele WIDM experience kon verpesten?! Het antwoord op die vraag heb ik uiteindelijk gekregen en ik kan je vertellen, het heeft me verrast en veel goeds gebracht. Daarover straks meer. De laatste tijd ben ik weer veel bezig met het nadenken over kritiek. Heeft 2 redenen. Aanleiding 1 heeft alles te maken met mezelf. Ik heb er een paar jaar geleden bewust voor gekozen om eerlijker en kwetsbaarder mijn werk te gaan doen. Geen Facebookmasker van moeiteloos succes maar een echt kijkje in de keuken van mijn onderneming en van mezelf, onder andere op deze blog. Het plan: Mezelf laten zien wanneer het goed gaat. Maar ook wanneer het leven me in de cojones trapt. Zodat ik creatieve, ondernemende grootdromers kan inspireren en helpen om zichzelf zichtbaar te maken zonder zichzelf te overschreeuwen. De tweede reden zijn mijn Creëer Je Eigen Online Show Studenten. Creatieve ondernemers die zichzelf en hun bedrijf met een eigen gepresenteerde en geproduceerde show een platform geven om hun stem te laten horen. Sommige van hen zijn introvert maar hebben iets te delen vanuit hun hart. Anderen hebben al meer van hun droomsuccessen geboekt en hebben te dealen met de hele wereld die er wat van vindt. Zodra je zichtbaar wordt, krijg je kritiek en commentaar. En ik ontdekte bij mezelf maar ook bij anderen welke 3 leugens we onszelf vertellen om de pijn te ontmantelen die de kritiek teweeg brengt. Leugen #1: Ik doe alsof het niet gebeurt. Oftewel je kiest voor de ontkenning. De Kop In Het Zand en Negeren Strategie. Dan gaat het vanzelf wel weg. Leugen #2: Ik doe alsof ik het me niet aantrek (maar ben heimelijk boos op mezelf omdat het me raakt). Met andere woorden je kiest voor 'het erboven staan'. Zoals ik dat zogenaamd deed bij het Wie Is De Mol Facebook commentaar. Leugen #3: Deze kritiek heeft niets met mij te maken. Ook wel genoemd: the blame game. Het ligt aan iedereen behalve aan jou. Lees hier: het internet is een soort afvoerputje met allemaal gekkies en het is hun schuld. Voor de korte termijn zijn deze kritiek tactieken prima. Maar met deze 3 leugens loop je de kans om de waarde die soms schuit in kritiek, mis te lopen. In een eerdere aflevering van theWhyGirl talkshow vertelt comedian Soundos dat je kritiek nodig hebt om te kunnen groeien. Soundos zegt terecht dat kritiek somt voelt als een klap in je gezicht. 'Het is altijd persoonlijk. Maar als je weet hoe je ermee om moet gaan, kan het een cadeau zijn waar je je voordeel mee doet.’ En natuurlijk weten we ook dat heus wel dat niet alle commentaren even belangrijk zijn.

Deze quote helpt mij door menig regenachtige internetmiddag heen. Maar ik wil toch nog iets eerlijker met je worden. Met je op onderzoek uitgaan, zoals ik dat wel vaker doe hier op theWhyGirl. Bijvoorbeeld over waarom de kritiek zo hard aankomt. Wat we namelijk maar moeilijk kunnen toegeven is dat wanneer we onszelf en ons werk aan de wereld laten zien, we er heimelijk van dromen dat we:

• door ons publiek gerespecteerd worden
• ons gewaardeerd willen voelen als we ons bloed, zweet en tranen-werk delen
• ons aangespoord en ondersteund willen zien in onze creativiteit
• mild bejegend willen worden als we iets fout doen. Ofwel niet met de grond gelijk gemaakt willen worden omdat we niet perfect zijn

Ik den dat elke creatieve maker of ondernemer hier stiekem wel van droomt. Ik weet in elk geval zeker van mezelf dat ik dit heimelijk wil. Maar ook dat ik het moeilijk vind om eerlijk te zijn over deze verlangens. Zelfs tegen mezelf. Want wat zeur ik nou over erkenning? Who cares?! Je moet het toch uit jezelf halen en jezelf niet afhankelijk maken van de waardering van anderen? Kritiek hakt dwars door alle bla-verhalen dat je jezelf hebt verteld over je stiekeme wens om gezien te worden. Om succesvol te zijn. Om erkenning en ondersteuning te krijgen in datgene waar je je ziel en zaligheid in stopt. Dat is het wonderlijke aan kritiek. Het brengt je in contact met de verlangens die je wegstopte doordat je verstand je vertelt dat op het grote, wilde internet niet alle mensen altijd even respectvol of doordacht reageren. Dat verstand heeft natuurlijk gelijk. Niet iedereen wil je knuffelen en kumbaya-en op het wereld wijde web. Maar ik ga je niet vertellen dat je een dikke huid moet kweken. Of dat je jezelf moet pantseren voor de buitenwereld. Want de kans is groot dat je daarmee je creatieve bron afsluit. Dat stuk van jezelf waar alle goede ideeën ontstaan en het deel waarmee je een connectie maakt met anderen. En misschien wel het belangrijkste, het deel waar the fun lives. Dat mag je je niet laten afnemen Mijn advies is daarom Spartaans: Voel de kritiek. Laat het branden. Kijk of er iets te leren valt. And only then, move on Ik weet uit eigen ervaring dat het er hard aan toe kan gaan online: Toen ik voor het eerst openhartig werd over de ervaring met seksueel geweld die ik beschrijf in mijn boek, was er ook een knukklehead op Twitter die hatelijk tweette: ‘Sjezus, als je dan toch een wijf wil verkrachten, kies dan niet voor iemand zo lelijk als Zarayda.’ Dat deed pijn. Sterker nog, daar heb ik een beetje van moeten kotsen. Toch blijf ik mezelf kwetsbaar opstellen. Want voor elke haatdragende cyberbully zijn er 9 lezers, kijkers of fans die enthousiast en dankbaar zijn dat je jezelf laat zien, met al je tekortkomingen en al. Sommige van hen laten het je weten en van anderen zul je het nooit horen. Maar voor de juiste mensen, de mensen waar jij het voor doet, maak je een verschil. En daar doe je het toch ook voor?

Soms is commentaar opbouwend. En soms voel je aan alles dat de criticaster er puur op uit is om te kwetsen. Opmerkingen als die rape tweet leg ik meteen naast me neer. Waarmee ik natuurlijk niet kan voorkomen dat zoiets me kwetst. Hatelijkheid doet pijn. En ik denk dat het belangrijk is dat je daarin een reality check incasseert. Het doet pijn om kritiek te krijgen. Welk verhaal je er voor jezelf ook van maakt. Wat mij helpt is om me te focussen op de 90%. Om mijn aandacht te laten gaan naar de opmerkingen die energie en inzichten geven. Want je hebt altijd een keuze. Je kiest zelf hoe je omgaat met de kritiek die je krijgt. Oh, to reageer or to not reageer? That is the question! Ik dubbelcheck bij mezelf altijd wat mijn verwachting is? Wat wil ik dat er gebeurt wanneer ik het gesprek aanga? En, is die verwachting realistisch? Of zit ik vast in een van de 3 leugens en wil ik mijn zelfverzonnen verhaal bevestigd zien? Onrealistisch is: ik ga die gozer van de rape tweet terug texten en hem dwingen zijn excuses aan te bieden voor die opmerking. En hij zegt dan dat hij inderdaad tot het afvoerpuntje van het internet behoort maar vanaf nu zijn leven gaat beteren. Realistisch is: ik ga een vraag stellen aan de criticaster omdat ik (na de eerste kritiekpijnen) oprecht benieuwd ben waarom ij zegt wat hij zegt. En zo geschiedde bij de Wie Is De Mol-Facebook Criticaster. Toen ik vroeg waarom die WIDM kijker vond dat ik het niveau van de groep omlaag haalde, had zij een interessante uitleg. Deze kijker bleek heel gelovig en vond sommige programma's die ik had gepresenteerd een aanfluiting voor haar als televisiekijker. Hoewel ik er compleet anders in stond, leidde haar commentaar uiteindelijk tot een interessant gesprek. Dankzij haar verhaal kreeg ik een kijkje in een wereldje waar ik nauwelijks aan denk en nooit rekening mee hou wanneer ik een programma maak: de Bible Belt van Nederland. Ik hoorde fascinerende verhalen over hoe zij tegen de wereld aankijkt. Uiteindelijk bood die dame een soort van excuus aan. Ze zei dat ze zich misschien een beetje te persoonlijk op mij had gericht maar dat ze wel volledig achter haar kijk op de zaak stond. Het gesprek werd een beginnetje van een nieuw programma-format dat ik ben gaan schrijven. En wie weet zie je daar nog weleens iets van voorbij komen op deze blog :) Van jou wil ik weten: hoe ga jij om met kritiek? En herken je jezelf in 1 van de leugens die we onszelf vertellen over kritiek? Vertel het me in de comments onder deze blog. Ik ben benieuwd naar je ervaringen xZarayda ps: Ik ben dit jaar een van de sprekers bij TEDxDELFT!!! Superspannend en ik plas in m'n broek maar ben ook supertrots. Klik hier om er op 27 Februari bij te zijn! Enne, wil je gratis tips en tools om zichtbaar(der) en succesvoller te worden met jouw blog, jezelf of met je bedrijf? Schrijf je dan GRATIS in en wordt een WhyGirl VIP-member.